Trong bối cảnh toàn thế giới bước vào thời đại công nghiệp chất bán dẫn, các cường quốc đang cạnh tranh để thiết lập vị thế trong lĩnh vực này. Được đánh giá là một thị trường trọng điểm, Việt Nam đang tích cực xây dựng chuỗi cung ứng chất bán dẫn, mở rộng quy mô đào tạo nguồn nhân lực, đồng thời đặt mục tiêu tăng số lượng kỹ sư ngành bán dẫn gấp 10 lần trong vòng 10 năm.
Sinh viên trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đang miệt mài và chăm chú học tập về thiết kế IC. Trong bối cảnh các nhà đầu tư nước ngoài di dời chuỗi cung ứng bán dẫn khỏi Trung Quốc và Đài Loan để giảm thiểu rủi ro, thì những sinh viên này được xem là niềm hy vọng trong tương lai, để giúp Việt Nam thâm nhập thị trường chip toàn cầu.
Làn sóng đầu tư vào công nghiệp bán dẫn đổ về Việt Nam
Việt Nam đã và đang thu hút ngày càng nhiều các tập đoàn lớn trong ngành bán dẫn đến đầu tư phát triển nhà máy, trong đó có cả tập đoàn Intel, nhà cung cấp chip hàng đầu của Hoa Kỳ, ngoài ra, các tập đoàn lớn của Hàn Quốc như Samsung, SK Hynix và Hana Micron cũng đã đầu tư hàng chục tỷ USD vào Việt Nam, thế nhưng phần lớn đều tập trung vào giai đoạn cuối của chuỗi cung ứng, như lắp ráp và thử nghiệm, vốn có lợi nhuận và giá trị thấp hơn nhiều so với giai đoạn thiết kế và sản xuất chip. Vì thế chính phủ Việt Nam đã từng bước triển khai Kế hoạch phát triển ngành chip quốc gia, xem bán dẫn là một trong những trọng tâm phát triển lâu dài của đất nước. Kế hoạch này đưa ra các ưu đãi về thuế để thu hút vốn đầu tư nước ngoài và mở rộng chuỗi sản xuất, do đó nguồn nhân lực công nghệ cao trở thành nhu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết.
Việt Nam đặt mục tiêu tăng thêm 50.000 kỹ sư bán dẫn trong 10 năm
Hiện tại Việt Nam chỉ có hơn 5.000 kỹ sư bán dẫn, và số lượng sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành hằng năm tại các trường đại học là khoảng 500 người, hoàn toàn không đủ để đáp ứng nhu cầu. Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu tăng số lượng kỹ sư bán dẫn lên 20.000 người trong vòng 5 năm và 50.000 người trong vòng 10 năm, đồng thời chú trọng đào tạo thế hệ trẻ trở thành lực lượng nòng cốt trong kế hoạch phát triển chip quốc gia. Qua đó, cũng nhận được nhiều sự hỗ trợ từ nước ngoài, cụ thể như sự đầu tư chiến lược của Hoa Kỳ, và vào cuối tháng 1, Samsung cũng đã hợp tác với các trường đại học Việt Nam để mở chương trình thạc sĩ về bán dẫn và chip.
Nhu cầu và định hướng của Việt Nam vẫn chưa được rõ ràng
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng định hướng của chính phủ Việt Nam vẫn chưa được rõ ràng. Qua đó đặt ra nhiều câu hỏi như Việt Nam muốn tham gia vào các khâu đầu tiên của chuỗi giá trị bán dẫn hay chỉ tập trung thu hút đầu tư nước ngoài? Mục tiêu 50.000 kỹ sư được tính toán như thế nào, những vấn đề này chưa được nêu ra một cách cụ thể.
Lương thấp khiến ngành bánh dẫn đối mặt nguy cơ chảy máu chất xám
Việt Nam hiện có 5 trường đại học đã bổ sung chuyên ngành bán dẫn và thiết kế chip vào chương trình đào tạo. Tuy nhiên, vấn đề lương thấp cũng sẽ dẫn đến nguy cơ chảy máu chất xám.
==Chuyên gia Nguyễn Khắc Giang // Viện ISEAS - Yusof Ishak của Singapore==
Vấn đề phải đối mặt là
khi bạn đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao ngành bán dẫn,
họ sẽ có sự so sánh, ví dụ như
sự chênh lệch lớn giữa mức lương ở Việt Nam và Đài Loan,
cũng có khả năng khiến họ chuyển sang Đài Loan làm việc.
Phát triển năng lượng sạch trở thành then chốt thu hút đầu tư
Hiện tại, ngoài NVIDIA, còn có 15 công ty khác của Hoa Kỳ muốn tiến quân vào Việt Nam, với tổng vốn đầu tư lên đến 8 tỷ USD. Tuy nhiên, các công ty này đều có cam kết phát triển bền vững về môi trường, chỉ sử dụng năng lượng tái tạo cho dây chuyền sản xuất. Do đó, ngoài việc phát triển nguồn nhân lực, Việt Nam cần nhanh chóng đổi mới chính sách về năng lượng, mở rộng ngành công nghiệp năng lượng mặt trời và điện gió để thu hút làn sóng đầu tư này.